Sông phân lạch xuất hiện khá phổ biến ở những vùng đồng bằng, là những đoạn sông không ổn định vì có sự tranh chấp giữa các lạch sông. Điều này dẫn tới xói lở, bồi lắng xen kẽ nhau giữa các lạch và thậm trí ngay trong cùng một lạch, rất khó kiểm soát nếu chúng ta không giữ ổn định tỷ lệ phân lưu dòng chảy giữa các lạch.
Đoạn sông Hậu chảy qua thành phố Long Xuyên là một đoạn sông phân lạch với nhánh trái đang bị bồi lấp, hình thành nhiều cồn bãi, lưu lượng dòng chảy qua nhánh sông này đang giảm dần theo thời gian còn nhánh phải dòng chảy được tăng lên đáng kể, dẫn tới tình trạng xói lở mạnh ở nhiều nơi làm nhiều nhà cửa, cơ sở hạ tầng bị dòng nước cuốn trôi. Với mong muốn khai thác cát sông làm vật liệu xây dựng, tôn nền&hellip tận thu tài nguyên cát sông đồng thời khơi thông luồng lạch tạo dòng chảy thông thoáng, giữ ổn định tỷ lệ dòng chảy hợp lý giữa hai nhánh sông, tránh tình trạng xói bồi khó kiểm soát đang xảy ra trên đoạn sông phân lạch này, tập thể tác giả đã tiến hành nghiên cứu nhiều kịch bản khai thác cát trên nhánh trái đoạn sông phân lạch chảy qua thành phố Long Xuyên bằng mô hình vật lý, tại Phòng thí nghiệm trong điểm quốc gia thuộc Viện Khoa Học Thủy lợi Việt Nam. Dưới đây là một số kết quả tính toán thiết kế, kiểm định mô hình vật lý và kết quả thu được từ thí nghiệm - ảnh hưởng của các kịch bản khai thác cát tới tỷ lệ phân lưu dòng chảy giữa các lạch
1. Đặt vấn đề
Nghiên cứu về thủy lực dòng chảy bằng thực nghiệm qua mô hình vật lý đóng vai trò rất quan trọng, vì có một số hiện tượng vật lý xảy ra ngoài thực tế mà chúng ta chưa thể mô phỏng, chưa thể giải quyết được bằng công cụ toán học đơn thuần. Trên mô hình vật lý có thể mô phỏng được chế độ dòng chảy phức tạp xảy ra ngoài thực tế, trên cơ sở đó kiểm chứng lý thuyết, xác lập được các quan hệ thực nghiệm và đưa ra những quyết định đúng đắn, chính xác nhằm chỉnh trị, giữ ổn định cho nhưng đoạn sông có
chế độ dòng chảy phức tạp.
Để điều chỉnh tỷ lệ phân lưu giữa các nhánh của một đoạn sông phân lạch, như ở Long Xuyên có thể sử dụng nhiều giải pháp khác nhau: xây dựng kè lái dòng vào lạch phụ đang bị bồi lấp, xây đập ngầm cản dòng chảy ở lạch chính, nạo vét lòng dẫn lạch phụ, hoặc kết hợp nhiều giải pháp đồng thời&hellip.
Trong phạm vi bài báo này chúng tôi chỉ đề cập tới giải pháp mở rộng, khơi thông dòng chảy thông qua việc khai thác cát, nhưng vẫn đạt được mục đích chỉnh trị, giữ ổn định tỷ lệ phân lưu của đoạn sông này.
Chi tiết bài báo xem tại đây: http://www.vawr.org.vn/images/File/PGS.TS.%20Le%20Manh%20Hung.pdf
Tác giả: PGS.TS. Lê Mạnh Hùng và nnk
Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
|